👩🏻‍🎓 ChatGPT nauczył się za uczniów. Uczniowie nie nauczyli się niczego

Zimny kupujący 🥶🛒 AI zmieniający proces zakupowy / 📧 AI automatyzacja mailingu w firmie - zaproszenie na Discord

Oskar

Jakub Norkiewicz

, and

Marcin Uszyński

Jul 19, 2025

Możesz nas słuchać także na Apple Podcast i Spotify.

🎯 W DZISIEJSZYM WYDANIU

🎓 AI od zera do zrozumienia: 👩🏻‍🎓 ChatGPT nauczył się za uczniów. Uczniowie nie nauczyli się niczego
🛠 AI w praktyce: Zimny kupujący 🥶🛒 AI zmieniający proces zakupowy / 📧 AI automatyzacja mailingu w firmie - zaproszenie na Discord
🥡 AI na Wynos:
🎙️ HumeAI z premierą prawdopodobnie najlepszego narzędzia do klonowania głosu.
🌐 Używasz DuckDuckGo jak wyszukiwarki?
⛔ Meta odmówiła podpisania dobrowolnego Kodeksu Postępowania dotyczącego modeli sztucznej inteligencji Komisji Europejskiej
🎥 Netflix po raz pierwszy użył sztucznej inteligencji do…
🎭 Według The Wall Street Journal: “Sam Altman, szef OpenAI, wykorzystał konflikt Elona Muska z Donaldem Trumpem, by stać się nowym…”
🔋 Talen przeznaczy 3,5 miliarda dolarów na zakup dwóch elektrowni gazowych w Pensylwanii i Ohio, należących do Caithness Energy i BlackRock.
📚 Rekomendowana Biblioteka:
1. “How AI is Ruining Education For Everyone” Cole Hastings
2. “Generative AI Without Guardrails Can Harm Learning: Evidence from High School Mathematics.”

Paradoks pomocnego AI

Ostatnio ten temat dość często pojawia się w wydaniach newslettera. Tydzień temu Oskar napisał swoją analizę na temat tego czy AI faktycznie nas ogłupia, a ja teraz znalazłem kolejne badania na temat zastosowania AI w edukacji.

Świetny temat! Zaczynajmy.

Jest 22:30. Jutro sprawdzian z matmy, a Ty patrzysz na zadania domowe jak na hieroglify. Kiedyś dzwoniłbyś do kolegi z klasy. Może zajrzałbyś do rozwiązań z tyłu podręcznika. Rodziców o tej porze to strach zapytać o pomoc. Teraz otwierasz ChatGPT.

"Rozwiąż: znajdź równanie prostej przechodzącej przez punkt A(-2,3) i równoległej do 2x-3y+5=0"

Enter. Pięć sekund później masz kompletne rozwiązanie. Ze wszystkimi krokami. Wytłumaczone jak na piątkę. Przepisujesz do zeszytu, może nawet rozumiesz pierwsze dwa kroki. Jutro jakoś pójdzie.

Brzmi znajomo? Według ostatnich badań, ponad 56% (wiek 16–20 lat, listopad 2024) uczniów regularnie używa AI do odrabiania lekcji. W niektórych szkołach to już norma - ChatGPT stał się nieoficjalnym członkiem każdej pracy domowej. "Czy ktoś ma rozwiązane zadanie 5?" zostało zastąpione przez "Co Ci ChatGPT napisał na to pytanie?"

I w sumie czemu nie? AI jest dostępne 24/7, cierpliwe, nie ocenia, gdy czegoś nie rozumiesz. Tłumaczy tyle razy, ile potrzebujesz. Dla ucznia to idealne rozwiązanie.

Ale naukowcy z University of Pennsylvania postanowili sprawdzić, co się dzieje, gdy to idealne rozwiązanie nagle znika. Co zostaje w głowie ucznia, gdy na sprawdzianie nie ma już dostępu do swojego cyfrowego pomocnika?

Wyniki? Cóż, powiedzmy że rodzice płacący za korepetycje mogą spać spokojnie, nadal musicie za nie płacić 🙂.

To mechanizm, który działa jak pułapka. Im bardziej polegasz na AI podczas nauki, tym mniej faktycznie się uczysz. Chyba, że używasz AI rozsądnie. A co to znaczy rozsądnie? Postaram się to wyjaśnić niżej.

Jak wygląda AI-owa pułapka w praktyce?

Badacze z University of Pennsylvania jesienią 2023 roku wkroczyli do tureckiej podstawówki z laptopami, dostępem do GPT-4 i planem. Dali tysiącowi uczniów dostęp do najpotężniejszego korepetytora na świecie - AI. Niech sobie pomagają przy zadaniach, niech pytają o wszystko, niech korzystają do woli. A potem… zabrali im tego pomocnika i sprawdzili, czego uczniowie się nauczyli.

Eksperyment nie odbywał się podczas zwykłych lekcji. Zorganizowali cztery specjalne 90-minutowe sesje - w sumie około 15% semestralnego programu matematyki. Prawie tysiąc uczniów z klas 9-11. Kombinatoryka, geometria analityczna, logika. Tematy, które każdy z nas pamięta (z bólem).

Najpierw rozgrzewka. Nauczyciel przy tablicy przypomina temat z regularnych lekcji. Pokazuje przykłady.

Potem część druga - ćwiczenia. Tu badacze podzielili klasy na trzy grupy:

Grupa 1 - old school. Książki, zeszyty, własna głowa. Jak za naszych czasów.

Grupa 2 - laptopy z aplikacją, która wyglądała jak zwykły ChatGPT. Uczniowie mogą pytać o co chcą, AI odpowiada jak umie. Chcesz rozwiązanie? Proszę bardzo.

Grupa 3 - też laptopy z AI, ale wersją "nauczycielską". Ta AI nie podaje gotowców. Zamiast tego zadaje pytania pomocnicze, naprowadza, każe pokazać swoje rozumowanie.

Grupa z normalnym ChatGPT rozwiązywała zadania o 48% lepiej niż ci bez komputerów. Ale grupa z "korepetytorem AI"? Oni byli o 127% lepsi. Ponad dwa razy.

Gdyby eksperyment się tu skończył, moglibyśmy ogłosić rewolucję w edukacji. Rozdać laptopy, wgrać AI, problem rozwiązany.

Ale był jeszcze trzeci akt. Test. Sam na sam z zadaniami. Bez AI, bez książek, bez niczego. Zadania bardzo podobne do tych z ćwiczeń, ale musisz je rozwiązać samodzielnie.

Grupa bez AI osiągnęła średnio 32% punktów.

Grupa, która miała zwykłego ChatGPT? 27% punktów. Prawie jedna piąta gorzej.

A ci z "korepetytorem AI"? Wyszli na zero. Praktycznie ten sam wynik co grupa kontrolna.

Im bardziej AI ułatwiała życie podczas ćwiczeń, tym gorzej uczniowie radzili sobie potem sami. Jakby technologia, która miała ich nauczyć matematyki, w rzeczywistości nauczyła ich polegania na technologii!

Dlaczego to nie działa?

Badacze mieli dostęp do wszystkich rozmów uczniów z AI. Przeanalizowali tysiące wiadomości. I znaleźli konkretny powód winy.

Najpopularniejsza wiadomość w grupie ze zwykłym ChatGPT?

"What is the answer?"

Nie "jak to rozwiązać". Nie "wytłumacz mi to". Nie "skąd się bierze ten wzór". Po prostu - dawaj wynik.

Oto jak wyglądała typowa "nauka":

Uczeń: Znajdź równanie prostej przechodzącej przez punkt A(-2,3) i równoległej do prostej 2x-3y+5=0

ChatGPT: Świetnie! Rozwiążmy to krok po kroku. Najpierw znajdźmy nachylenie danej prostej...

Uczeń: Jaka jest odpowiedź?

ChatGPT: Równanie szukanej prostej to 2x-3y+13=0

Uczeń: [kopiuje, wkleja, next]

Koniec interakcji. Średnio 2 wiadomości na zadanie. Transakcja jak w McDonaldzie - szybko, sprawnie, bez zbędnych pytań.

A teraz zobacz, jak to wyglądało w grupie z "nauczycielskim AI":

Uczeń: Jaka jest odpowiedź?

AI-Nauczyciel: Najpierw pokaż mi, co już spróbowałeś. Gdzie dokładnie utknąłeś?

Uczeń: Nie wiem jak zacząć

AI-Nauczyciel: Przypomnij sobie - jaka właściwość łączy proste równoległe?

Uczeń: Mają takie samo nachylenie?

AI-Nauczyciel: Dokładnie! Teraz znajdź nachylenie prostej 2x-3y+5=0...

Pięć wiadomości na zadanie. Faktyczna rozmowa. Myślenie. Próby.

Ale czekaj, robi się lepiej.

ChatGPT w tym eksperymencie mylił się średnio w 49% przypadków. Co drugi raz podawał złą odpowiedź. I co robili uczniowie? Sprawdzali? Kwestionowali? Przeliczali?

Nie. Kopiowali.

Błędne wyniki lądowały w zeszytach z taką samą gorliwością jak poprawne. ChatGPT mówi, że 2+2=5? No to pewnie ma rację, w końcu to AI.

Najgorsze? Uczniowie kompletnie nie zdawali sobie sprawy, że tracą umiejętności. Ci, którzy przez 45 minut kopiowali gotowce, byli święcie przekonani, że normalnie się uczą. Że "rozumieją materiał". Że AI im "pomaga w nauce".

Złudzenie kompetencji

Najciekawsze było to, czego uczniowie nie widzieli. Po teście badacze zapytali ich, jak oceniają swoje wyniki i ile się nauczyli.

Ci, którzy korzystali z ChatGPT i wypadli najgorzej? Byli przekonani, że poradzili sobie świetnie. Że dużo się nauczyli. Że AI pomogło im zrozumieć matematykę.

To jak z GPS-em. Jedziesz gdzieś pierwszy raz, słuchasz nawigacji. "Za 200 metrów skręć w lewo." Dojeżdżasz bez problemu. Czujesz, że znasz drogę. Ale spróbuj tam trafić tydzień później bez GPS-a. Nagle okazuje się, że nie pamiętasz nawet, w którą stronę wyjechać z osiedla.

Kiedy GPS prowadzi cię za rękę, nie uczysz się trasy. Nie zauważasz punktów orientacyjnych. Nie budujesz w głowie mapy. Po prostu wykonujesz polecenia.

Z ChatGPT jest identycznie. Widzisz rozwiązanie, śledzisz kroki, wszystko ma sens. Myślisz: "No jasne, przecież to proste." Ale gdy przychodzi moment, żeby zrobić to samemu - pustka.

Piloci mają podobny problem z autopilotami. FAA (amerykański urząd lotnictwa) zauważył, że piloci tak przywykli do automatyki, że gdy system zawodzi, nie potrafią przejąć kontroli. Dlatego teraz zalecają regularne wyłączanie autopilota. Żeby nie zapomnieć, jak się lata.

Ale jest różnica. Pilot wie, kiedy włącza autopilota. Uczeń korzystający z AI często nie zdaje sobie sprawy, że oddaje stery. Myśli, że wciąż sam prowadzi.

To nie jest głupota czy lenistwo. To sposób, w jaki nasz mózg nas oszukuje. Gdy widzimy rozwiązanie, automatycznie zakładamy, że sami byśmy na nie wpadli. Psychologowie nazywają to "hindsight bias" - złudzenie, że coś było oczywiste od początku.

AI wzmacnia to złudzenie do potęgi. Bo odpowiedź jest zawsze na wyciągnięcie ręki. Po co się męczyć, skoro za chwilę i tak zobaczysz rozwiązanie?

Co do poprawy?

Myślisz, że to problem tylko nastolatków z matematyki? Sprawdź, co robisz w pracy.

Prosisz ChatGPT o napisanie maila do klienta. Kopiujesz, wysyłasz. Za tydzień musisz napisać podobny mail sam - i nagle nie wiesz, od czego zacząć.

Używasz AI do analizy danych. Dostajesz piękne wykresy, wnioski, rekomendacje. Prezentujesz szefowi. Wszystko gra. Ale gdy szef pyta "dlaczego akurat taki trend?" - cisza. Bo tak naprawdę nie przeanalizowałeś danych. AI zrobiła to za ciebie.

To różnica między produktywnością a kompetencją. AI zwiększa pierwszą, ale może zniszczyć drugą.

Dla rodziców: Twoje dziecko używa ChatGPT do zadań domowych? Nie zabraniaj. Ale ustal zasady. Najpierw własna próba rozwiązania. Potem można spytać AI o wskazówkę - nie o gotową odpowiedź. Na końcu dziecko musi umieć wytłumaczyć rozwiązanie własnymi słowami. Jeśli nie umie - znaczy, że nie zrozumiało.

Dla nauczycieli: Zamiast walczyć z AI, wykorzystaj je inaczej. Dawaj zadania, gdzie sama odpowiedź to za mało. "Rozwiąż równanie i znajdź błąd w rozwiązaniu". "Porównaj trzy różne metody rozwiązania tego zadania". "Wytłumacz koledze, dlaczego ChatGPT się pomylił".

Dla pracowników: Używaj AI jak partnera, nie zastępstwa. Napisz pierwszy draft sam, potem poproś o feedback. Zrób analizę, potem sprawdź z AI czy czegoś nie przegapiłeś. Zakoduj rozwiązanie, potem spytaj o optymalizację. Zawsze ty prowadzisz, AI asystuje.

To są proste zasady. Za każdym razem, gdy czytam coś podobnego, wydaje mi się, że każdy z nich korzysta. Jednak lata pracy z ludźmi nauczyły mnie, że takie przekonanie istnieje tylko w mojej głowie - coś, co dla mnie jest podstawą, dla kogoś innego może być zupełnie nieznane.

Nie więcej, ale mądrzej

W eksperymencie było też AI z "hamulcami". Co to znaczy w praktyce?

Zamiast dawać odpowiedzi, zadawała pytania. "Co już próbowałeś?" "Gdzie utknąłeś?" "Co wiesz o podobnych zadaniach?" Dopiero potem - wskazówka. Nigdy pełne rozwiązanie.

To można zastosować wszędzie:

Zamiast: "ChatGPT, napisz mi strategię marketingową"
Lepiej: "Mam taki zarys strategii [opis]. Co powinienem dodać? Jakie są słabe punkty?"
Zamiast: "Wygeneruj kod do sortowania"
Lepiej: "Napisałem taki algorytm [kod]. Jak mogę go ulepszyć?"

Zasada jest prosta: AI podpowiada, Ty myślisz. AI sprawdza, Ty tworzysz. AI uzupełnia, Ty decydujesz.

Bo alternatywa? Za pięć lat możesz być ekspertem wspieranym przez AI. Albo możesz być nikim, który bez AI nie umie nic zrobić.

AI to potężne narzędzie. Jak każde narzędzie, można nim budować albo się kaleczyć.

Zagubieni w rewolucji

Żeby było jasne - nie jestem dinozaurem, który tęskni za tablicą i kredą. AI w edukacji to nie jest zło wcielone. Problem w tym, że rzuciliśmy się na tę technologię jak dzieci na słodycze, bez instrukcji obsługi.

Każdy "ekspert od AI w edukacji" sprzedaje swoją wizję. Jeden mówi: "Niech uczniowie używają ChatGPT do burzy mózgów!" Drugi: "Tylko do sprawdzania gramatyki!" Trzeci: "AI powinno oceniać prace!" Czwarty: "Nigdy w życiu, to zabije kreatywność!"

Posłuchasz pięć webinarów, wyjdziesz z sześcioma sprzecznymi strategiami. Bo prawda jest taka - nikt tak naprawdę nie wie, jak to robić dobrze. Eksperymentujemy na żywym organizmie.

Ale najgorsze jest co innego. Nauczyciele.

"Pani Kowalska, musi pani nauczyć się używać AI w klasie."

"Super, kiedy szkolenie?"

"Nie ma szkoleń. Może Pani poszukać kursów online. W wolnym czasie. Za własne pieniądze."

Brzmi znajomo? Dokładnie tak, jak każemy uczniom samodzielnie odkrywać wiedzę. Tyle że od nauczyciela oczekujemy, że będzie ekspertem od AI, pedagogiem, psychologiem i informatykiem w jednym. Za tę samą pensję co rok temu, gdy największym wyzwaniem technologicznym było podłączenie projektora.

Uczniowie już z tego korzystają, czy nam się to podoba, czy nie. Nauczyciele zostali sami. System edukacji udaje, że problemu nie ma.

A może zamiast udawać, warto zacząć od podstaw? Najpierw nauczyć nauczycieli. Potem wspólnie wypracować standardy. Pokazać, jak AI może być narzędziem, a nie kulą u nogi. Bo alternatywa - to właśnie to, co pokazał eksperyment z Turcji - to hodowanie pokolenia, które bez AI nie potrafi dodać 2+2.

Pomysł usunięcia matematyki z matury obowiązkowej nie skomentuję. Zrobił to już Marcin - który współtworzy ten newsletter - i się z nim zgadzam.

PS.

Rząd coś robi, tylko moim zdaniem za mało. Poniżej link do bezpłatnych szkoleń dla nauczycieli. Zapraszam do dołączenia, o ile jeszcze jest miejsce!

Jakub Norkiewicz

🤖 OpenAI ChatGPT Agent czyli rewolucja która przedefiniuje branżę ecommerce

ChatGPT Agent to zunifikowany system łączący przeglądarkę internetową Operatora z możliwością wykonywania działań, głęboką syntezą badań oraz konwersacyjnymi możliwościami ChatGPT. ChatGPT może teraz otworzyć wirtualnego laptopa i wykonywać zadania online w Twoim imieniu.

Tu np. ChatGPT agent zrobił zakupy w sklepie internetowym Tesco:

“AI zmieni się model kupowania w sieci - wspomniałem koniec roku jako potencjalną datę. Sposób kupowania już zaczyna wpływać na zachowania zakupowe klientów oraz staje się autonomiczny i agnostyczny (marka sklepu nie będzie miała znaczenia, albo będzie ono mniejsze)” - Rafał Brzoska

Pan Rafał ma rację. To absolutny gamechanger. Marki stają teraz przed wielkim wyzwaniem, bo taki zakupowy agent AI wkrótce będzie jak facet w markecie z lista zakupów, którą otrzymał od żony… konkretna liczba produktów, brak szans na niespodziewaną inwencję zakupową, w koszyku nie znajdzie się nic poza tym, co wskazała małżonka na kartce. W dodatku AI będzie jak zimny sniper - składane zamówienia będą najlepszym wyborem, poprzedzonym analizą stosunku jakość do ceny, bez sentymentów wobec marek, bez szans, aby złapać kupującego na logo czy inną marketingową sztuczkę, cross-sellling czy inny trick. Marketingu będzie trzeba uczyć się na nowo.

Jak uruchomić?

W ChatGPT otwórz pasek narzędzi*
Wybierz "agent mode" (czasem wyświetlane będzie również jako ChatGPT Agent).
Od tego momentu model będzie mógł działać „aktywnie” – np. otwierać strony, logować się (po Twojej zgodzie), klikać, wpisywać tekst, generować slajdy, arkusze itp.

Jak działa?

Każde kluczowe zadanie wymaga Twojego potwierdzenia, np. wysyłki e-maila lub złożenia zamówienia
Operator (teraz wbudowany w ) działa w bezpiecznym środowisku – z ograniczonym dostępem sieciowym i mechanizmami zapobiegającymi błędom lub nadużyciom

📢 Mamy małą obietnicę od jednego z naszych Discordowiczów - Maciej Michalewski. Maciej dla swojego biznesu stworzył sobie w n8n flow, który robi hiperspersonalizowane (na prawdę dobrze i bez halucynacji) followupy emailowe do bazy klientów z jego crm (pipedrive). Zaproponował, że w przyszłym tygodniu na Discordzie horyzont ai (otwieramy do niego dostęp od przyszłego tygodnia - więcej informacji w kolejnym newsletterze) zrobi nam swoisty tutorial w którym wyjaśni działanie automatyzacji, którą zastosował i pokaże jak zrobić podobną.

Zapowiada się naprawdę wyborna głosówka 🗣🎙 Przypomnę, że te odbywają się na naszym Discordzie co 2 tygodnie, w czwartki o godzinie 21:00. Podczas sporkań podsumowujemy najwazniejsze wydarzenia, pokazujemy zastosowania AI, jalbreakujemy modele i po prostu spędzamy wieczór w gronie ekspertów oraz pasjonatów AI. Kolejna głosówka wypada właśnie 24.07.

Warto dołączyć do społeczności! Na Disrodzie jest nas już blisko 1900 osób.

PS. Maciek kiedyś opowiedział nam o innym zastosowaniu AI w swojej firmie:

Marcin Uszyński

AI na wynos

🎙️ HumeAI z premierą prawdopodobnie najlepszego narzędzia do klonowania głosu. Z próbek oceniam, że to najlepszy klon głosu jaki słyszałem (w języku angielskim), ale oczywiście to demo, więc zapraszam do przetestowania osobiście - czytaj.

🌐 Używasz DuckDuckGo jak wyszukiwarki? Wprowadzili opcję do ukrywania zdjęć wygenerowanych przez AI w wynikach - zobacz.

⛔ Meta odmówiła podpisania dobrowolnego Kodeksu Postępowania dotyczącego modeli sztucznej inteligencji Komisji Europejskiej, uznając go za przeszkodę w rozwoju AI w Europie. Dyrektor ds. Relacji Globalnych Meta: “Europa zmierza w złym kierunku w AI” - czytaj.

🎥 Netflix po raz pierwszy użył sztucznej inteligencji do stworzenia finalnych efektów wizualnych - sceny zawalającego się budynku w Buenos Aires w argentyńskim serialu "El Eternauta". AI rozwiązało problem budżetu, wykonując sekwencję 10 razy szybciej niż tradycyjne metody VFX i w koszcie dostępnym dla produkcji. To pierwszy przypadek generatywnej AI w finalnym materiale oryginalnej produkcji Netflix. - czytaj.

🎭 Według The Wall Street Journal: “Sam Altman, szef OpenAI, wykorzystał konflikt Elona Muska z Donaldem Trumpem, by stać się nowym technologicznym sojusznikiem prezydenta. Dzięki zatrudnieniu wpływowych lobbystów i zmianie swojego podejścia politycznego, Altman zdobył zaufanie Trumpa i uczestniczył w ogłoszeniu wielomiliardowego projektu AI. Mimo publicznych ataków Muska, Trump kontynuuje współpracę z Altmanem, a OpenAI zyskuje kolejne kontrakty rządowe.” - czytaj.

🔋 Talen przeznaczy 3,5 miliarda dolarów na zakup dwóch elektrowni gazowych w Pensylwanii i Ohio, należących do Caithness Energy i BlackRock. Wzrost zapotrzebowania na energię w USA jest napędzany przez szybki rozwój centrów danych oraz sztucznej inteligencji, co skłania duże firmy technologiczne do poszukiwania stabilnych źródeł energii - czytaj.

📬 Czytałeś/-aś ostatnie wydanie w środę? Szukaj w skrzynce maila pod tytułem:

“🦅 Dlaczego polski Bielik AI jest lepszy od ChatGPT?”

Bastani, H., Bastani, O., Sungu, A., Ge, H., Kabakcı, O. & Mariman, R. (2024) Generative AI Without Guardrails Can Harm Learning: Evidence from High School Mathematics. University of Pennsylvania. Available at: https://hamsabastani.github.io/education_llm.pdf (Accessed: 16 July 2025).